شهر زیرزمینی کاریز در جزیره کیش

 شهر زیرزمینی کاریز کیش که با نام‌های قنات کیش و کاریز کیش نیز خوانده می شود، یکی از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی جزیره کیش است که بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد و از آن زمان تا روزگاری نه‌چندان دور، آب شیرین ساکنان جزیره را تامین می‌کرده، ولی اکنون به یک شهر زیرزمینی شگفت‌انگیز بدل شده که بیش از ۱۰۰۰۰ مترمربع وسعت دارد. این مجموعه، هرگز یک شهر زیرزمینی تاریخی نبوده و در اصل شبکه‌ای از مسیرهای زیرزمینی است که توسط ایرانیان برای هدایت آب حفر شده است. این قنات در عمق ۱۶ متری زیر زمین قرارگرفته‌ است و سقف آن پوشیده از صدف و مرجان‌هایی است که به نظر کارشناسان قدمتی معادل ۲۷۰ تا ۵۷۰ میلیون سال دارد.

شهر زیرزمینی کاریز در کیش یکی از مقاصد گردشگری تاریخی در این جزیره است که قدمتی حدود ۲۵۰۰ سال قدمت داشته و نمونه از هنر و تبهر معماران ایرانی در آن زمان بوده است، که این روزها تبدیل به مقصدی دیدنی و تفریحی شده است. ویژگی های منحصر به فرد این ساختار زیرزمینی از جمله مرجانی بودن، جریان آب شیرین، هوای خنک در زیر زمین و سقف مرجانی مملو از فسیل های با قدمت بسیار بالا، این جاذبه را در زمره ی مهم ترین جاذبه های ایران و حتی جهان قرار می دهد.

امروزه مجموعه قنات با تغيير كاربري به يک شهر زير‌زميني شگفت‌انگيز بدل شده که بيش از ۱۰۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و اکنون کاريز کيش خوانده مي‌شود.کارگزاران با تجربه زحمت تمام طراحي ها را کشيده و مي کوشند تا در پروژه بازسازي قنات کيش (کاريزکيش) ضمن حفظ بافت تاريخي آن کاربري هاي جديدي از اين شهر زير زميني بدست آورند.

شهر زير زميني کاريز در فاز يک خود به قسمت هاي مختلف از جمله غرفه هاي صنايع دستي ايران و جهان، رستوران سنتي و جديد، موزه سالن آمفي تئاتر سالن کنفرانس، گالري هاي هنري تقسيم و قابل بهره برداري خواهد بود. شهر کاريز در عمق ۱۶ متري زير زمين قرار دارد.

 

 

یکی از مواردی که سبب شده تا کاریز کیش پر اهمیت شود و تمایزی ویژه با دیگری شهرهای زیرزمینی ایران داشته باشد، سقف مرجانی آن است که زمانی بستر آب دریا بوده و قطر آن به ۷ متر می رسد. این سقف پر از صدف و آبزیانی است که به صورت فسیل در آمده اند و به راحتی می توانید آنها را مشاهده کنید.با توجه به آزمایش های انجام شده در دانشگاه مونیخ آلمان بر روی تعدادی از این فسیل ها، قدمت این سقف را بین ۵۳ تا ۵۷۰ میلیون سال نشان می دهند و حکایت از عمر بالای این سقف دارند.

 

لاک پشت با قدمت بیش از صدها میلیون سال بازدید از موزه خلیج فارس پایاب کهن کاریز لایه های مختلف زمین چاه های کاریز

این کاریز در ابتدا دارای دو رشته است که از دو سوی جزیره، منطقه صفین و باغو سرچشمه می گیرند. این رشته ها پس از پیمودن مسیری مشخص به محل فعلی مجموعه فرهنگی سیاحتی شهر زیرزمینی کیش می رسند و به سه رشته تبدیل می گردند. آب پس از این محل در یک رشته، جریان پیدا کرده و به شهر قدیمی حریره منتهی می شود که در انتهای مسیر بازدید از کاریز کیش قابل مشاهده است. در طول مسیر گذر آب،  ۲۷۴ حلقه چاه برای برداشت آب به چشم می خورد که تعداد ۷۴ چاه در مجموعه کاریز کیش قرار دارد. وجود این تعداد چاه در مسیر یک قنات، حکایت از این دارد که در این کاریز، آب هم به صورت ساکن بوده و هم به سمت مظهر کاریز جریان و حرکت داشته است. اگر به هنگام بازدید به سقف کاریز نگاه کنید، یکی از حلقه های چاه را که اخیرا در لایه مرجانی به ضخامت هفت متر ایجاد شده را می بینید که فرمی مخروطی دارد.

کارگزاران شهر زير زميني بر اين باورند که دو ويژگي کاريز را در فهرست ابنيه جهاني در خواهد آورد. اول اينکه کاريز در دل تنها جزيره مرجاني دنيا واقع است. دوم آنکه تنها بنايي است که سقف مملو از صدفها و مرجانهاي طبيعي است. صدفها و مرجان هايي که براي بازديد آنها دو راه وجود داشته، بازديد از موزه هاي طبيعي يا غواصي در آبهاي آزاد و اکنون کاريز فصلي جديد و استثنايي در پيش روي تمامي دوستداران طبيعت گشوده که بي واسطه خواهند توانست از بزرگترين مجموعه مرجاني بازديد کنند.

گفتني است که خاک هاي برداشت شده از کاريز داراي خواص درماني زيادي است که در ” گل درماني” استفاده هاي فراوان خواهد داشت. اين امر همراه با خدمات گوناگوني همچون تاسيس مراکز اقامتي ، تجاري و تفريحي در زميني معادل ۶۰۰۰۰ متر مربع در روي زمين کاريز احداث خواهد گرديد. زمين سطحي کاريز به پارک وسيعي بدل خواهد شد که داراي دو تپه مرتفع خواهد بود. اين تپه ها از خاک هاي برداشت شده زير زمين ساخته شده و به چشم انداز بي نظير جزيره کيش دل خواهد شد.

آب موجود در کاریز کیش حاصل از بارندگی های فصلی است که در این منطقه رخ می دهد. مرجان های موجود در مسیر آب های کاریز سبب تصفیه شدن آب می شوند و در لایه گل مارن ذخیره می شود تا در قنات جریان یابد. ساکنان این منطقه از این آب گوارا مصرف کی می کرده اند و یا آن را با محصولات دیگر مواضه می کردند، چرا که در حدود قرون پنجم و ششم هجری، جزیره کیش مرکز تجارت خلیج فارس و دریای عمان به شمار می رفت و آب آشامیدنی آن نزد کشورهای حاشیه خلیج فارس از ارزش بسیار بالایی برخوردار بود.

نکته قابل توجه اين است که اين کاريز ها به طوري استادانه و ماهرانه به دست ايرانيان باستان حفاري شده که با شيبي ملايم در طول پانزده کيلومتر حرکت، هم از آب آن جهت آبياري استفاده شده و هم امکان برداشتن آن با چيزي شبيه به دلو نيز فراهم بوده است. پايابها مکاني پيش بيني شده براي فراهم شدن امکان برداشتن آب از کاريز است که در طول مسير کاريز شش پاياب وجود دارد که يکي از آنها در مجموعه فرهنگي سياحتي شهر زيرزميني کيش موجود و قابل مشاهده است.

از مهمترین ویژگی های شهر زیرزمینی کاریز در کیش هوای خنکی است که به طور دائم در آن موج می زند و در طول سال تغییری نمی کند، بنابراین هیچ فرقی ندارد که چه فصلی از سال می خواهید برای بازدید از آن بروید زیرا همیشه خنک است. همین هوای معتدل سبب شده تا آب در دمای مناسبی بنماند و کیفیت آن را برای شرب حفظ شود.تا مدت ها این قنات، جاذبه ای برای مسافران و گردشگران نداشت و از آن استفاده ای نمی شد، اما به مرور زمان، توجه مردم به سمت آب شیرین و هوای معتدل و خنک و مخصوصا بافت فسیلی سنگ های مرجانی، جلب شد و سرمایه گذاران بسیاری را برای، سرمایه گذاری بر روی این اثر تاریخی ترغیب کرد.تا این که بالاخره در شهریور ماه سال ۱۳۷۸، با مشارکت سرمایه گذاران و توجه مردم، این مجموعه ی تاریخی مجددا احیا شد اما این بار در نه در نقش یک قنات بلکه در نقش شهری تاریخی و باستانی، پذیرای حضور گردشگران و بازدیدکنندگان از سراسر ایران و جهان شد.ماجرای مرمت از اینجا شروع شد که فردی به نام مهندس حاجی حسینی که یک ایرانی مقیم آلمان بود، پس از ۳۲ سال دوری از وطن، به ایران بازگشت و این قنات را مورد بررسی قرار داد.مهندس حاجی حسینی با بودجه سرمایه گذار خصوصی، توانست پروژه ی احیای این کاریز را کلید بزند و این بنا را مجددا با استفاده از اصول معماری ایرانی، مرمت نماید.

 

 

آزمايشهاي انجام شده در دانشگاه مونيخ آلمان بر روي فسيلهايي كه از سقف مرجاني تونل به دست آمده نشان مي دهد اين سقف بين ۵۳ تا ۵۷۰ ميليون سال قدمت دارد و شناسنامه انواع مختلف آن در موزه شهر زير زميني کيش (کاريز) به نمايش گذاشته خواهد شد. اگر با دقت بيشتري به اين فسيلها نگاه كنيد لاك‌پشتي را مي‌بينيد كه از ۵۷۰ ميليون سال قبل خود را براي امروز ما جاودانه كرده است.

 

در گذشته دور اهالي بومي نشين جزيره کوزه به دوش از اين محل آّب شرب خود را تامين مي کرده اند. قدمت اين پايابها به بيش از ۸۰۰ سال مي رسد. در گذشته دور ، به خصوص قرون پنجم و ششم هجري که جزيره کيش مرکز تجارت خليج فارس و درياي عمان بوده آب آشاميدني جزيره کيش براي مصرف کشورهاي حاشيه خليج فارس از ارزش بسيار بالايي برخوردار بوده است.

 

شهر زیرزمینی کاریز در جزیره کیش

 

کشتی یونانی

 در غرب جزيره يك كشتي عظيم‌الجثه در سواحل نيلگون كيش جا خوش كرده است كه به كشتي يوناني معروف است. در يكي از روزهاي گرم تابستان سال ۱۳۴۵، بوميان جزيره كيش ناگهان كشتي عظيم‌الجثه‌اي را كه در نزديكي روستاي باغو به گل نشسته بود، ديدند. هنوز پس از گذشت سال‌ها دليل به گل نشستن اين كشتي در پس پرده‌اي از ابهام است اما گفته مي‌شود به علت مه آلود بودن هوا و نبودن فانوس دريايي در سواحل جزيره كيش اين اتفاق روي‌ داده است.

آنچه که به عنوان کشتی یونانی می شناسیم، کشتی به گل نشسته ایست که در ۴ مرداد ۱۳۴۵ در نزدیکی روستای باغو از حرکت ایستاد و برای همیشه در آب های خلیج فارس ماندگار شد. این کشتی انبوهی از ذخایر نفتی را در خود داشت و دارای ارزش بسیاری بود. خدمه مجبور به ترک کشتی شدند و بار آن نیز تخلیه شد. تلاش های بسیاری برای بیرون کشیدن کشتی از آب انجام دادند اما بعد از گذشت هشتاد روز و تلاشِ بی پایان یدک کش هلندی به نام اورینکو، هیچ نتیجه ای حاصل نشد. در نهایت کشتی همان جا باقی ماند چرا که هزینه سرسام آور برای حفظ آن اصلا مقرون به صرفه نبود. هیچ کس تا به امروز نتوانسته دلیل به گل نشستن این کشتی را کشف کند و این بخش از سرنوشت آن هنوز در هاله ای از ابهام است.

بومیان جزیره می گویند که یونانی ها پس از ترکِ کشتی آن را آتش زده و شاهد سوختن آن بوده اند. این روایت می تواند درست باشد چرا که امروزه هیچ عنصر غیر فولادی در بدنه و عرشه کشتی به چشم نمی خورد.

امروزه این لاشه به جا مانده از تاریخ، در میان بومی ها به عروس یونانی شهرت یافته و به یکی از دیدنی های جزیره کیش تبدیل شده است. با وجود آن که کشتی یونانی در سکوتی عمیق فرورفته اما گذشته آن حرف های زیادی برای گفتن دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.

اين كشتي در سال ۱۳۲۲ شمسي توسط شركت ويليام هاميلتون به وزن ۷۰۶۱ تن و به طول ۱۳۶ متر در بندر گلاسكو در اسكاتلند ساخته شد و در روز ۴ مرداد ۱۳۴۵ به هنگام بازگشت از ايران، در سفر دريايي خود به كشور يونان در عرض جغرافيايي ۲۶ و ۲۰ درجه شمالي و طول جغرافيايي ۵۳ و ۵۴ درجه شرقي به گل نشست و هشتاد روز تلاش اورينوكو، يدك‌كش هلندي براي بيرون كشيدن اين كشتي به ثمري نرسيد. تلاش‌هاي ناموفق زيادي براي بيرون كشيدن آن انجام شد و به ناچار سرنشينان كشتي مجبور به ترك آن شدند و بار آن تخليه شد، چرا كه عمليات بيرون كشيدن كشتي از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نبود. اطلاعات بدست آمده از شركت بيمه لويدز لندن نشان دهنده اين است كه اين كشتي در زمان به گل نشستن متعلق به كشور يونان و بنام كولااف بوده است. اين كشتي در ابتدا “شيپور امپراتور” سپس “ناتوراليست” و در سال هاي بين ۱۳۳۸ تا يكسال قبل از توقف، در مالكيت خطوط كشتيراني ايران با نام‌هاي “سيروس فارس”‌، “همدان” در تردد بوده است.

 

 

چرا این کشتی به گل نشست؟

در مورد علت به گل نشستن کشتی هیچ دلیل قاطعانه ای بیان نشده است اما روایت ها و داستان هایی در مورد آن بر سر زبان هاست که به آن ها اشاره می کنیم:

برخی بر این باورند که به علت مه آلود بودن هوا و نبودن فانوس دریایی در سواحل جزیره کیش، کشتی نتوانسته راه را پیدا کند و به گل نشسته است.

به گفته بومیان جزیره، کاپیتان های مست، کشتی را هدایت می کردند و به همین علت از مسیر اصلی خود خارج شدند. کشتی به جای توقف در یکی از بنادر نزدیک کیش به این محل آمده و در گل و لای نزدیک ساحل از حرکت ایستاده است.

 

 

در این میان نمی توان از حق بیمه زیاد کشتی نزد شرکت لویدز انگلستان نیز گذشت؛ بسیاری معتقدند که صاحبان کشتی برای گرفتن این حق بیمه به عمد کاری کرده اند که کشتی به این روز دچار شود.

در این میان یک داستان عاشقانه هم از بومیان جزیره شنیده می شود؛ آن ها می گویند که عشق ناخدای کشتی به دختری به نام مریم باعث شد تا کاری کند که کشتی در این منطقه ماندگار شود. مردم پیرزنی ساکت و تنها در جزیره را به عنوان همان مریم قصه معرفی می کنند و این داستان عاشقانه را به او نسبت می دهند.

پارک ساحلی كشتي يوناني در زميني به مساحت ۶۰ هزار متر مربع با امكاناتي چون آمفي‌تئاتر، كافه تريا، رستوران ايراني و لبناني، غرفه هاي فروش تنقلات، ايستگاه هاي كرايه اسكيت، دوچرخه و فروش محصولات ورزشي در محيط پيرامون كشتي يوناني در دست احداث مي‌باشد.

بسیاری از عکاس های حرفه ای به این ساحل می آیند و تصاویری فوق العاده به ثبت می رسانند .

کشتی سوژه ی آن ها است و دریا و غروب خورشید عکس ها را بسیار زیبا تر می کنند .

اگر علاقه مند به عکاسی هستید به این ساحل سری بزنید .

چه حس زیبایی است که به هنگام غروب در ساحل قدم بزنید .

شن های نرم زیر پاهایتان ، تابش خورشیدی که به زیر می رود اطرافتان و کشتی یونانی که محزون و تنها به شما نگاه می کند

و حضورتان باعث خشنودی اوست . آرام قدم بردارید ، آهسته حرکت کنید .

در ثانیه ها غوطه ور شوید و لذت ببرید .

کشتی یونانی در زمان فعالیت در کلاس کشتی های باری قرار داشته است .

مقدار باری که این کشتی می توانسته حمل کند برابر با ۶۶۰۱ تناژ بر روی عرشه ثبت شده است .

درازایی برابر با ۱۳۱٫۹ متر و پهنایی ۱۷٫۱ متری داشته است .

نیروی محرکه ی کشتی برابر با ۵۱۰د اسب بخار بوده و پیشرانه ی آن را ۳ سیلندر موتور بخار دریایی تشکیل می داده است .

در زمان فعالیت های این کشتی حسگر هایی مانند یافتن مسیر ( GPS ) و اکو صدایی درون کشتی تعبیه شده است .

امروزه وضعیت کشتی به گل نشسته ثبت شده و غیر قابل بازیابی به حساب می آید .

تماشاي خورشيد كه به آهستگي در پشت كشتي يوناني در آب هاي نيلگون خليج فارس غروب مي‌كند خاطره‌اي فراموش‌نشدني و جاويدان است. درخشش آخرين شعاع هاي نور خورشيد بر پهنه آسمان، طيف رنگ هاي زرد و قرمز و نارنجي و سايه روشن هاي لکه هاي ريز و درشت ابر، تابلويي چنان زيبا و خيال انگيز را در پشت کشتي يوناني پديد مي آورد که نظير آن را کمتر مي توان يافت.

 

کشتی یونانی جزیره کیش

 

صفحه قبل 1 صفحه بعد
<-blogads->